Politica

CUMEDDIA SARAUSANA, IL ROMANZO IN DIALETTO DI ANTONIO RANDAZZO

Ogni vota ca vai a ririviri, capisci jautri cosi, jautri sfaccittaturi ca prima nu’ viristi.

‘Ssumma l’arti je na cosa seria pi genti seria.

Menu mali ca ci nni sunu tanti critici seri ca jhanu ‘u spiritu re mecenati e, ricennu

‘a virita a tutti i costi, aiutunu tanta genti a nun farisi illusioni ‘nutilmenti.

Ma allura Musa mia, quannu si virunu certi quattri che culuri fatti straviari re peri

ri ‘na jaddina, o, cu “l’areografo”; quannu si viri ‘n cessu o ‘na para ri strisci culurati straviati

che manu ‘npacchiati, oppuru ‘na cacata ‘nta ‘na buatta, chi c’e ri artisticu?

Nu’ mi riri, ca ‘u spiritu ri Diu, manna messaggi che peri o che pennelli scutulati ‘nta

tila, nu’ mu riri, picchi se chissa je arti, ammogghiu tuttu cosi ie ghiettu macari a mia.

Noh! chissa nu’ je arti, cuntinuo ironia, ti rissi ca l’arti, ‘mpegna ‘a menti, ‘u sapiri

ie tuttu ‘u ciriveddhu ri n’omunu, e, nu’ po ghiessiri lassata o casu.

‘U vaiu je, ca cettuni, carunu ‘nte manu ri parulari arrivisti ca pi nun farivi capiri

nenti, vi parrunu ri “frattali”, ca poi sunu i frattaghi, pi capirini ‘u centu peddhi.

Ti fanu ‘u giru laggu, ricenniti, senza riri nenti, ie, senza pigghiari posizioni, co

sulu scopu ri fari rinari.

A voti, vi vulissunu spiegari cosi ca gia parrunu suli.

Certi ‘ntellettuali, pi rririri, c’avissunu l’obbligu ri riri sempri a virita, sunu i primi

a diri minchiati.

‘U veru ‘ntellettuali, chiddhu ca i maiuscola, chiddhu ri sustanza, je chiddhu ca

trasmetti valori positivi cu l’esempiu ri vita, ‘n veru murellu ca sibbissi.

Je chissu, c’avissa aiutari all’autri a capiri e ghiri avanti trasmittennici ‘a vera cultura,

no comu fanu tanti prufissuri ca parrunu teorizzannu ‘i cosi sturiati a scola a pappaiaddhu,

Propria chissi, sunu i primi ca ‘nveci ri educari v’ammacchiunu.

Finitaccilla vah!

Tanti, c’hana sturiatu, sunu ‘n pugnu ri ‘ntrunati, ca fanu i cosi pi fozza, facennisi

puttari a spassu ro ciriveddu, re vistita, ie, ri l’anchi.

Pigghia tanti grandi artisti ro passatu, per esempiu, leonardo, raffaello, michelangilo,

caravaggio, c’e bisognu ca veni coccarunu a spiegari chiddhu ca ficiunu?

Nnu viriti cu’e vostri occhi, quantu foru ranni, ie, continuunu a jessiri, picchi putiti

tuccari ie maniari.

Chiddu ca ficiunu iddhi, sopravvivi ‘nta l’idei, ie, ne pinseri ca manifestaru ‘nta l’ opiri

e, puru tu, e, cu nu’ sapi nenti, po capiri.

133

‘Nta ‘stu riscussu, fussi r’accordu puru san tommaso, abituatu a vuliri tuccari ie

maniari.

Quannu nu’ capisci ‘u significatu, nu’ gne cuppa ri cu fici ‘a cosa, ma to ca nun

arrivi a capiri, sulu allura, je utili cu ‘a sapi spiegari.

Chi c’e ri spiegari ‘nto Criatu? Je beddhu picchi je beddhu, ie finiticcilla ca cunsulazioni

re fissa, “ca nun je beddhu chiddhu ca je beddhu, ma chiddhu ca piaci”.

Minchiati!

‘U suli, po alluciariti, bruciariti, ‘nfastiddiriti, ma nu’ po riri ca nun je beddhu.

‘U scienziatu, ti po veniri a spiegari comu, quannu ie picchi je chiddhu ca je, ma

nu’ ti po diri ca je niuru, picchi si viri ca sbamba ie fa luci.

‘U niuru, je assenza ri luci, ie, peccio ri culuri, picchi i culuri parunu sulu ca luci.

Cetti vavusi, vi venunu a diri, ca l’artista ha vulutu ammucciari ‘u significatu, ca

vuleva riri…., chissu significa, ca ………….., ma ca ‘ncucchiunu!

Tanti artisti, raveru bravi, n’aviti ‘i provi, ‘nta vita mureru ri fami ie s’appona svinniri

pi ‘n tozzu ri pani ‘i cosi ca vo na fattu cu tantu amuri.

I soliti vastasi, figghi ri ludda, nun putennili sfriculiari quannu jerunu vivi, allura

avissunu cancillatu puru u nomu, s’arriccheru doppu che puvureddhi mureru.

Ora, certi opiri, venunu valutati miliardi, a facci i cu nu’ voli, comunqui, je meritu

ri tanti onesti o sdisanesti “mecenati” se ora putiti riviriri tanti capolavori.

O populu resta a surisfazioni, ca si n’adduna subitu cu’je ca vali ie cu no.

Chistu, vali pi tuttu cosi, puru pe’ Santi ra chiesa.

‘I Santi, venunu acclamati ro populu, ‘u papa, si limita a fimmari ‘a “bolla”, accussi

succeri nall’arti vera.

Tanti, facissunu bonu a ghittari pennelli, sgubbii, scappeddi ie mazza, ma forsi je

megghiu ri no, ammenu nu’ fanu iautru dannu.

Fonte Aretusa anni 50

PUBBLICITA, CA JE L’ANIMA RO CUMMERCIU

PANI SODDI E FANTASIA

Ora viviti anticchia ri iacqua, ca poi ti parru ri giunnali ie re telivisioni.

Mentri mi stava vivennu l’acqua, ‘ntisi ‘na vuci ri fimmina, ca riceva, ‘ntoniu, ‘ntoniu!

Mi girai senza viriri a nuddhu, ie, ‘a musa ricumincio a parrari ricennu: ‘nto munnu,

nu’ sapiti chiu quali je ‘u biancu ie quali je ‘u niuru, unni je a virita ie unni ‘a minzogna,

ie, faciti chiddhu ca vonu cetti jautri, ie, senza addunarivinni, siti plagiati cu tuttu

chiddhu ca v’ancucchiunu, cu chiddha ca chiamunu ‘nfummazioni.

Putiti sapiri, sulu chiddhu ca cummeni a ‘na pocu ri pupari.

Menu sapiti, ie megghiu je.

Tuttu je sturiatu a tavulinu, p’abbarulirivi, e, nun farivi pinzari.

Gia, fanu ‘n modu, ca ‘i picciriddhi sunu addhivati a nun pinzari, e, ‘nveci ri educalli

a crisciri, i tenunu ‘mpignati a ghiucari co telefoninu, ‘u tablet, video-jocu elettronicu,

basta ca si stanu femmi, e, nun ci rumpunu ‘i scatuli all’autri.

Ci manca sulu, ca a ognarunu ri vuiautri, mettunu ‘na spina collegata cu ‘nu buttuni,

pi cumannarivi ri unni ie gghe.

Gia, co satelliti, virunu quanti voti jti o cessu, ie, st’hanu sturiannu, tessiri ie patenti

elettronichi, pi cuntrullariri megghiu. Manca picca, c’ammentunu, ‘na machina pi cuntrullarivi

‘i pinseri.

‘Ncuminciasturu, cu ‘e recinti ri filu spinatu, cu’e mura, cacciri, campi ri concentramentu,

ie, ora, cu l’elettronica cumplitasturu l’opira.

Manu mali, ca nu’ ponu mai jessiri pattruni ri mia, ca sugnu ironia, ie, sugnu sulu

‘n posti particulari, unni cetta genti, nu’ avennu ‘u spiritu adattu, nu’ ci po mai arrivari.

Amiricani, caperu subitu, chi significa pusseriri a ‘nfummazioni, ie, cu chissa, ha

na colonizzatu ‘n munnu, ca bramusia ca ihanu pi fari soddi..

‘I vostri paisani ca foru a merica, ‘u chiamunu “bisinissi”. Tantu sunu ‘mbriachi ri

soddi, ca nu’ taliunu a nuddhu ‘nta facci. Sa na sturiatu bona, ie, cu ‘n cocciu ri meli, ca

sunu dolliri, pigghiunu, no una, ma centu muschi.

Cumeddia Sarausana

Antonio Randazzo

17 continua